visie op samenwerking
Wat is nu precies het verschil tussen GGZ en mentaal welzijn?
Onze visie op samenwerking tussen psychiaters, psychologen, therapeuten en coaches
Vaak wordt aan ons de vraag gesteld wat nu eigenlijk het verschil is tussen de geestelijke gezondheidszorg en mentaal welzijn en of daar wel een duidelijk verschil in zit. Ja, er kan een duidelijke afbakening worden gemaakt tussen geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en mentaal welzijn, hoewel er overlap bestaat in bepaalde gebieden. Deze afbakening kan helpen om de rollen van psychiaters, psychologen, therapeuten en coaches te verduidelijken, zodat elk van deze professionals effectief binnen hun eigen domein kan werken en indien nodig kan doorverwijzen naar elkaar.
Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
De geestelijke gezondheidszorg is gericht op het behandelen van mentale stoornissen, psychische problemen en ernstige stressgerelateerde klachten. Dit domein is sterk gereguleerd en valt onder gezondheidszorg. Binnen de GGZ werken professionals die specifiek opgeleid zijn om mentale stoornissen te diagnosticeren en behandelen, zoals psychiaters, klinisch psychologen en psychotherapeuten.
Psychiaters: Artsen die gespecialiseerd zijn in de diagnose en behandeling van mentale stoornissen en medicatie kunnen voorschrijven. Ze behandelen onder andere depressie, schizofrenie, angststoornissen, bipolaire stoornissen etc.
Klinisch Psychologen: deze psychologen werken aan het diagnosticeren en behandelen van psychologische problemen. Zij werken met cognitieve, emotionele en gedragsmatige therapieën en/of interventies voor psychische stoornissen zoals depressie, angst, trauma en persoonlijkheidsstoornissen.
Psychotherapeuten: Dit zijn therapeuten die een 4 jarige erkende psychotherapie opleiding hebben gevolgd. Ze zijn werkzaam binnen de geestelijke gezondheidszorg. Ze richten zich op langdurige, diepgaande psychologische interventies, zoals trauma- of relatietherapie.
Voorbeelden van behandelingen binnen de GGZ:
Depressie
Angststoornissen
Psychotische stoornissen
Trauma en PTSS
Verslavingen
Mentaal welzijn (coaching en persoonlijke ontwikkeling)
Mentaal welzijn richt zich meer op het bevorderen van een gezond en vervullend leven, stressmanagement en persoonlijke groei. Het gaat niet over de behandeling van klinische stoornissen en vooral over het verbeteren van kwaliteit van leven, veerkracht, zelfvertrouwen en prestaties. Dit terrein behoort tot het domein van coaches, maar ook psychologen kunnen hier actief zijn in een preventieve of ondersteunende rol. Sommige psychologen zijn ook werkzaam als coach of gebruiken typische coach technieken.
Coaches: Coaches werken met mensen die ondersteuning willen bij het optimaliseren van hun mentale welzijn, zelfbewustzijn, leiderschapskwaliteiten of werk-privébalans. In principe zijn ze gezond in de zin dat de oorzaak van hun vraag niet medisch van aard is en waarbij de vraag ook niet door een psychische stoornis veroorzaakt wordt. Door belastende omstandigheden en/of door een minder effectieve manier van omgaan met stress, kunnen er wel spanningsklachten ontstaan.
Stressmanagement en preventie: Coaches werken met mensen die milde vormen van stress, overspanning of burn-out ervaren. Als de klachten ernstiger zijn, dan verwijzen ze door naar psychologische hulp. Coaches besteden veel aandacht aan preventie door mensen praktische vaardigheden en coping strategieën aan te leren.
Voorbeelden van vraagstukken binnen mentaal welzijn:
Stressbeheer en preventie van burn-out
Loopbaancoaching en leiderschapsontwikkeling
Het stellen en behalen van persoonlijke doelen
Versterken van zelfvertrouwen en assertiviteit
Verbeteren van relaties en communicatie
Overlapping en samenwerking
Hoewel GGZ en mentaal welzijn op verschillende domeinen opereren, is er overlap, vooral als het gaat om preventie en milde mentale problemen. Hier zijn enkele voorbeelden van situaties waarin de grens diffuus kan zijn:
Stressklachten: Wanneer iemand bijvoorbeeld stress ervaart, kan een coach helpen bij het leren ontspannen en bij het verbeteren van copingmechanismen. Bij aanhoudende of ernstige klachten zal de coach doorverwijzen naar de arts en/of klinisch psycholoog voor verdere diagnostiek en plan van aanpak.
Burn-out: Burn-out is een voorbeeld waarbij zowel coaches als psychologen actief kunnen zijn. Een coach kan helpen bij (werkgerelateerde) problemen en stressmanagement. Als de burn-out echter leidt tot ernstige psychische klachten, zoals depressie of angst, wordt een klinisch psycholoog, psychiater of psychotherapeut ingeschakeld voor behandeling.
Voorkomen van psychische problemen: Coaches kunnen helpen bij het verbeteren van mentaal welzijn door mensen te ondersteunen bij het ontwikkelen van veerkracht, wat hen kan beschermen tegen mentale problemen. Dit preventieve werk is belangrijk om mensen te helpen voordat (of om te voorkomen dat), ze in de GGZ terechtkomen.
Duidelijke afbakening
De afbakening kan als volgt worden gemaakt:
Geestelijke gezondheidszorg (GGZ): Dit is het domein van de psychiatrie, klinische psychologie en psychotherapie. Het richt zich op de diagnose en behandeling van mentale stoornissen en ernstige psychische problemen die een klinische interventie vereisen.
Mentaal welzijn: Dit is het domein van coaches, die werken aan het bevorderen van persoonlijke groei, welzijn en prestaties bij gezonde individuen. Dit domein richt zich meer op preventie, stressmanagement en het verbeteren van de levenskwaliteit, zonder de behandeling van klinische stoornissen.
Samenwerking en doorverwijzing
Een heldere samenwerking en doorverwijzing tussen GGZ-professionals en coaches is essentieel om cliënten de juiste zorg te bieden. Coaches kunnen mensen met psychische klachten doorverwijzen naar klinisch psychologen of psychiaters, terwijl klinisch psychologen kunnen doorverwijzen naar coaches voor ondersteuning bij persoonlijke ontwikkeling of stressmanagement.
Door deze afbakening te verduidelijken en samen te werken op basis van de behoeften van de cliënt, kan er een complementaire zorgstructuur ontstaan die zowel geestelijke gezondheid als mentaal welzijn ondersteunt. Deze samenwerking is hoogst noodzakelijk om wachtlijsten te kunnen verkorten en om het groeiende uitdaging van stress en spanningsklachten succesvol en daadkrachtig te adresseren.
De mentale gezondheid van onze bevolking staat onder druk, met toenemende cijfers van burn-out en stressgerelateerde klachten. Wij geloven dat een nauwere samenwerking tussen erkende coaches en professionals in de geestelijke gezondheidszorg een krachtige oplossing kan bieden. Door coaching en intensieve GGZ te combineren, kunnen we niet alleen de zorg verbeteren, maar ook de druk op de GGZ verlichten en kosten besparen. Wij nodigen alle relevante partijen graag uit voor een gesprek om te kijken hoe we dit gezamenlijk kunnen realiseren.
